به طبع با پیشرفت سریع دنیای کامپیوتر و تکنولوژی‌های منتسب به آن، حافظه‌ها و دستگاه‌های ذخیره‌سازی در دنیای امروز به تعاریف جدیدی از سرعت، ظرفیت و کاربرد پذیری رسیده‌اند. به طوری که می‌توان گفت جهان ذخیره‌سازی اطلاعات در حال تجربه انقلابی زیر و رو کننده است.
با افزایش تقاضا برای کامپیوترهای گیمینگ، سیستم‌های قدرتمند و سرورهای پرسرعت، نیاز به انتقال پرسرعت‌تر از داده‌ها بیش از پیش حس می‌شود. از این رو هرروزه شاهد عرضه نسخه‌های بهبود یافته‌ای از ماژول‌های حافظه هستیم. در حال حاضر جدیدترین تکنولوژی منتسب به حافظه‌ها، SSDها هستند که بر پایه فناوری فلش کار می‌کنند.
SSD چیست؟
هارد SSD (مخفف Solid State Disk)، نوعی حافظه است که از سرعت خواندن و نوشتن بیشتری نسبت به هارد دیسک‌های مکانیکی برخوردار است. SSD که با نام «درایو حالت جامد» نیز معادل‌سازی شده، نوعی درایو برای ذخیره‌سازی اطلاعات است که بر پایه حافظه فلش و مشابه با مموری موبایل طراحی شده است.
علت «حالت جامد» نامیدن حافظه‌های SSD این است که برخلاف HDDها هیچ عضوی متحرکی در آن وجود ندارد. در واقع این حافظه‌ها هیچ عضو مکانیکی خاصی ندارند. SSDها برخلاف حافظه‌های HDD برای نوشتن داده‌ها از مغناطیس استفاده نمی‌کنند. بلکه داده‌ها را در میلیون‌ها سلول حافظه (Cell) به صورت بایت‌های اطلاعات، ذخیره می‌کنند.
درایوهای SSD با برخورداری از سرعت خواندن و نوشتن به مراتب بالا‌تر از هارد دیسک‌ها، گزینه بسیار مناسبی برای افزایش سرعت و کارایی کامپیوترهای رومیزی و حتی لپ تاپ‌ها هستند. با استفاده از این حافظه، زمان تاخیر به حداقل رسیده و مقدار گرمای تولیدی هم کاهش چشم‌گیری خواهد داشت.
نصب سیستم عامل، بازی و یا نرم افزارها روی حافظه‌های SSD، سرعت لودینگ و اجرای آن‌ها را نیز بالا برده و جانی تازه به سیستم شما می‌بخشد. نقطه ضعف این نوع هارد در قیمت بالا، محدودیت حجمی و کاهش سرعتشان با گذشت زمان است.
SSDها چطور کار می‌کنند؟
حافظه‌های SSD از تعداد زیادی حافظه فلش NAND تشکیل شده‌اند که متشکل از میلیون‌ها سلول حافظه (Cell) هستند. این سلول‌های حافظه بسته به ساختارشان می‌توانند یک تا چهار بیت از اطلاعات را ذخیره کنند. این اطلاعات در قالب مقادیر صفر و یک ذخیره می‌شوند.
نوشتن و خواندن داده در این نوع حافظه‌ها توسط یک کنترلر (Controller) انجام می‌شود. این کنترلر داده‌های ورودی را در سلول‌هایی در صفحاتی از بلوک‌هایی متشکل از سلول‌ها ذخیره می‌کند. نقش این کنترلر به مثابه مغز حافظه SSD است. در واقع این بخش بر پروسه خواندن و نوشتن اطلاعات بر صفحات هر بلوک و سلول‌های حافظه نظارت می‌کند.
حافظه‌های SSD بر اساس سایز، فرم ورودی، سرعت، تکنولوژی و بسیاری دیگر از المان‌ها به دسته بندی‌های مختلفی دسته بندی می‌شوند. اما به طور کلی زمانی که از انواع SSDها صحبت می‌کنیم به تفاوت کانکتور و فرم فاکتور اینترفیس یا تکنولوژی اشاره می‌کنیم. دو مورد از رایج‌ترین تکنولوژی SSDهای امروزی NVMe و SATA هستند.
حافظه SSD با تکنولوژی ساتا (SATA)
SSDهای ساتا SATA رایج‌ترین و البته ارزان‌ترین نوع ماژول‌های حافطه SSD هستند. این حافظه‌ها که معرف تکنولوژی Serial ATA هستند، نسل بهبود یافته‌ای از Parallel ATA مربوط به هارد درایوهای قدیمی هستند که برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ معرفی شدند.
این SSDها به وسیله‌ی رابط ساتا به مادربرد سیستم و به وسیله رابطه برق به منبع تغذیه کامپیوتر شما متصل می‌شوند. به طور معمول SSDها ساتا با همه نوع کامپیوترهای رومیزی و لپ‌تاپ حتی در صورت قدیمی بودن سازگاری کامل دارند. پس انتخاب اول طیف گسترده‌ای از کاربران هستند.
رابط‌های ساتا سرعت نسبتا بالایی دارند. و در نسل سوم با سرعت انتقال واقعی ۴.۸ گیگابیت بر ثانیه (۶۰۰ مگابایت در ثانیه) را ارائه می‌دهند. اما در مقایسه با سایر تکنولوژی‌ها از سرعت کمتری بهره می‌برند. این نوع حافظه در رنج حجمی گسترده‌ای عرضه می‌شوند.
SSD با تکنولوژی ساتا ای‌دیتا مدل SU750
از مدل‌های پرسرعت و باکیفیت SSD مجهز به تکنولوژی SATA III می‌توان به مدل‌های آبی و سبز رنگ ای‌دیتا (ADATA) در فرم فاکتور ۲.۵ اینچی اشاره کرد. SSDهای آبی رنگ این برند که از جمله محصولات خانگی بالا رده محسوب می‌شوند، انتخاب مناسبی برای طیف گسترده‌ای از کاربران، به خصوص گیمرهاست.
حافظه SSD با تکنولوژی NVMe
ماژول‌های NVMe، که سرواژه‌های عبارت Non-Volatile Memory Express است، نسل بعدی ماژول‌های حافظه است که با هدف بهبود اتصال درایوهای SSD توسعه یافته‌ند. این حافظه‌ها به طور معمول از درگاه‌های جدید و پرسرعت PCIe بهره می‌برند. در نتیجه اطلاعات به‌صورت مستقیم و بدون واسطه به مادربرد منتقل می‌شود.
به علت بهره گیری ازین رابط‌های پرسرعت، حافظه SSD با تکنولوژی NVMe قیمت نسبتا بالاتری در مقایسه با سایر تکنولوژی‌های حاضر خواهند داشت. درگاه‌های رابط PCIe متشکل از مضرب زوجی از مسیرهای ارتباطی هستند که وظیفه انتقال اطلاعات را برعهده دارند. نسل حاضر و متداول استاندارد PCIe یعنی PCIe 3.0 در هر مسیر ارتباطی یا Lane می‌تواند تا نزدیک به ۱ گیگابایت در ثانیه انتقال داده داشته باشد.
این دسته از ماژول‌های SSD به طور معمول در دو فرم فاکتور رایج M.2 و PCIe در دسترس‌ند. m.2ها به طور معمول ۲۲ میلی‌متر عرض دارند که آن را مناسب استفاده در کامپیوترهای کوچک و لپ‌تاپ‌ها می‌کند. اما در مقابل فرم فاکتور PCIe روی درگاه‌های PCIe مادربرد سوار می‌شوند. در نتیجه این SSDها تنها برای کامپیوترها قابل استفاده‌ند.
SSD با تکنولوژی NVME ای‌دیتا مدل NVME
در خرید انواع SSDها با تکنولوژی NVMe بایستی ابتدا از وجود درگاه متناسب و سپس پشتیبانی مادربرد از درگاه منتسب به SSD اطمینان حاصل کنید. از بهترین مدل‌های NVMe با فرم فاکتور M.2 می‌توان به SX8200 Pro اشاره کرد. در ساخت این ماژول از تراشه‌های نیمه‌هادی ۳D NAND استفاده کرده که قادر است اطلاعات را با سرعت ۳۵۰۰ مگابایت بر ثانیه خوانده و با سرعت ۳۰۰۰ مگابایت بر ثانیه بنویسد.
SSDهای NVMe یا SATA کدام برای اجرای بازی بهتر است؟
قاعدتا SSDهای NVMe که از رابط های پرسرعت PCIe بهره می‌برند، به واسطه وجود چندین لاین ارتباطی در این درگاه، داده‌ها را با سرعت بالاتری منتقل می‌کنند. از این رو این دسته از ماژول‌های حافظه در فرم فاکتورهای M.2 و PCIe سرعت به مراتب بالاتری داشته و بازی‌ها روان‌تر و سریع‌تر از مدل‌های ساتا اجرا می‌کنند.
مقایسه SSDهای NVMe و SATAمقایسه زمان لود بازی سایبرپانک برروی HDD و SSDهای ساتا و NVMe با فرم فاکتور M.2
در مقابل SSDهای ساتا به علت وجود تنها یک لاین ارتباطی در رابط‌های خود، کمی از مدل‌های NVMe کندتر هستند. این ماژول‌ها به علت بهره گیری از تکنولوژی قدیمی‌تر، رایج‌تر بوده و با قیمت پایین‌تری در دسترس کاربران‌ند.
همچنین SSDهای ساتا برعکس مدل‌های NVMe به علت تعدد فرم فاکتور، با طیف گسترده‌تری از کامپیوترها و لپ‌تاپ‌ها سازگارند. در مقابل برای مدل‌های NVMe با برخی محدودیت‌ها روبرو هستیم. و بایستی پیش از اقدام به خرید از سازگاری فیزیکی SSD و پشتیبانی بایوس مادربرد اطمینان حاصل کنیم.
در نتیجه اگر کامپیوتر قدرتمندی دارید و حاضرید بابت اختلاف سرعت جزیی SSDها هزینه کنید NVMeها مناسب شما هستند. در مقابل اگر با لپ‌تاپ کار می‌کنید و بدنبال یک گزینه مطمئن و ارزان قیمت هستید، SSDهای ساتا بایستی انتخاب شما باشند. اما در نهایت تهیه هر مدل از SSDهای NVMe و SATA می‌تواند در کیفیت اجرای بازی‌های شما تا حد زیادی تاثیر گذار باشد.