آلودگی هوا به معنای آن است که بدن ما در معرض سمومی مثل دی اکسید نیتروژن، ازون، رادیکالهای آزاد و ذرات معلق قرار میگیرد. این مواد در دستگاه تنفس باعث التهاب پوشش داخلی و مخاط میشوند. دستگاه تنفس در حد امکان، مانع ورود برخی از این مواد میشود و برخی دیگر را دفع می کند. اما سمومی که وارد دستگاه تنفس شده و از راه آن وارد خون می شوند را عمدتا کبد باید خنثی کند.
این سموم همچنین احتمال روشن شدن ژنهای معیوبی را که خاموش هستند بالا میبرند، بنابراین خطر بیماریهایی مثل سرطان بیشتر میشود.
حال که نمیتوانیم خود را از آلودگی دور نگه داریم، برخی استدلال میکنند که مثل هر چیز دیگری، اگر بدن قوی و سالم باشد بهتر میتواند عوارض آلودگی هوا را کم و سموم را بهتر دفع کند.
هنگام آلودگی هوا چه بخوریم؟
از این رو برخی توصیه میکنند برای کاهش زیان آلودگی هوا، چیزهایی بخوریم که تصور میشود میزان سموم و در نتیجه التهاب مخاط دستگاه تنفسی را کاهش و دفع انها را افزایش دهند، تا حد امکان مضرات آلودگی را برای قلب و ریه کم کنند و مانع روشن شدن ژنهای معیوب شوند.
در تحقیقات محدودی که در این زمینه انجام شده شواهدی به دست آمده که روغن ماهی(امگا سه)، عصاره جوانه بروکلی (broccoli sprout)، ویتامین ب، آنتیاکسیدانها و ویتامینهای دیگر ممکن است در کاهش مضرات آلودگی هوا موثر باشند. هیچ یک از این تحقیقات قطعی نیستند. اما حال که گریزی از آلودگی هوا نداریم، شاید یک تغذیه سالم و متعادل بهترین کمک را به بدن کند تا سموم را خنثی یا دفع کند و التهاب را کاهش دهد. برخی تحقیقات محدود هم نشان دادهاند که شاید رژیم مدیترانهای برای کاهش آثار زیانبار آلودگی هوا سودمند باشد، البته تحقیقات وسیعتری این رژیم را یکی از سالمترین رژیمها بخصوص برای قلب میدانند.
مصرف ویتامینها در زمان آلودگی هوا ضروری است
آزمایشها ثابت کردند که هر چه میزان آنتیاکسیدان دریافتی در بدن موشها بیشتر باشد، آنها مدت زمان بیشتری را در محیطهای آلوده دوام میآورند. کارشناسان دانشگاه کالیفرنیا ثابت کردند که هر چه میزان ویتامین E در بدن موشها بیشتر باشد، زمان عمر آنها نیز در هوای ناسالم بیشتر است. در عین حال ویتامینهای C میتوانند مانع از تشکیل رادیکالهای آزاد شوند.دکتر لنست شککل (Lancet Shekkel) در سال ۱۹۸۱ تحقیقات جالبی انجام داد که نشان داد ویتامینهای A و بتاکاروتنها (رنگدانههای نارنجی که در هویج وجود دارند) میتوانند به خوبی از ششها در برابر دود سیگار محافظت کنند. تحقیقات در این زمینه در سالهای اخیر هم ادامه داشته به عنوان مثال دانشمندی از دانشگاه کیف ثابت کرده که ویتامینهای گروه E میتوانند سطح ششها را عایقبندی کنند.
غذاهایی مثل جگر، هویج، سیبزمینی شیرین، کره و مارگارین منبع غنی ویتامین A هستند. کدو تنبل، انبه، طالبی، هویج و زرد آلو نیز حاوی بتاکاروتن هستند. بروکلی، پیاز، پرتقال، گریپفروت، انبه و توتفرنگی حاوی ویتامین C هستند. غلات، سبزیجات برگپهن، گندم، زرده تخممرغ و کره نیز مقادیر قابل توجهی ویتامین E دارند. سلنیوم ترکیبی است که به تازگی تحقیقات گستردهای درباره آن انجام شده و میتوان آن را در غذاهای دریایی، نان و سایر غلات سبوسدار پیدا کرد.
غذاهای چرب نخورید
مصرف چربی برای حفظ کارآیی سلولهای مغز توصیه میشود اما در عین حال مصرف مازاد آن نهتنها باعث چاقی میشود بلکه عملکرد سلولها را نیز تا حدی مختل خواهد کرد. واکنشهای زنجیروار تولید رادیکالهای آزاد با مصرف زیاد چربی تشدید میشوند. در زمان آلودگی هوا از مصرف بیرویه غذاهای سرخ کردنی جدا پرهیز کنید.